Het eigenlijke begin van de Reinaert gaat als volgt:
|
Middelnederlandse tekst
Het was in enen tsinksendage dat beide bos ende hage met groenen loveren waren bevaan. Nobel, die koning, hadde gedaan zijn hof kraaieren overal dat hij waande, hadde hij 's geval, houden ten wel groten love. Doe kwamen te 's konings hove alle die dieren, groot ende klene, zonder vos Reinaert allene. Hij hadde te hove zo vele mesdaan dat hij 'r niet dorste gaan: die hem beschuldig kent, ontziet! Alzo was Reinaerde geschied ende hier omme schuwde hij 's konings hof, daar hij in hadde kranken lof. Doe al dat hof verzamet was, was daar niemen zonder die das, hij ne hadde te klagene over Reinaerde, den fellen met den grijzen baarde. |
Hedendaagse vertaling
Het was Pinksteren. Zowel bos als struikgewas stonden uitbundig in bloei. Koning Nobel, [de leeuw,] had zijn hofddag overal laten afkondigen. Hij verwachtte, als alles goed ging, zijn roem er zeer mee te vergroten. Toen kwamen alle dieren, groot en klein, naar het hof van de koning;, met uitzondering van Reinaert, de vos. Hij had de aanwezigen aan het hof zoveel misdaan, dat hij er niet heen durfde te gaan: wie zich schuldig weet, kijkt wel uit! Zo stond het er met Reinaert voor en om deze reden meed hij het koninklijk hof, waar hij zeer slecht aangeschreven stond. Toen alle deelnemers bijeen waren, had iedereen, behalve de das, wel iets te klagen over Reinaert, de grijsbaardige valserik. |
Dit begin van het verhaal - een koning die rond Pinksteren al zijn vazallen bij elkaar roept om hofdag te houden - kwam de luisteraars bekend voor: ook de beroemde ridderverhalen over koning Arthur en over Karel de Grote speelden zich doorgaans op of rond een hofdag (zoals het verhaal over Karel ende Elegast).
Zo'n hofdag had als belangrijkste doel de orde en vrede in het rijk te bevestigen en zo mogelijk te verstevigen. De koning presenteerde zich in zijn koninklijke waardigheid aan zijn onderdanen, zette het beleid voor de komende tijd uit en sprak recht. Zijn 'baronnen', de meest getrouwe vazallen, stonden hem bij de rechtszitting met raad en daad terzijde. Als dit officiële gedeelte naar tevredenheid was afgerond, werd er feest gevierd. Als zo'n hofdag goed verliep, strekte dat de koning tot eer en werd hem aan het einde door zijn vazallen lof toegezwaaid.
Maar zover is het nog niet, want vooralsnog ligt er een donkere schaduw over deze hofdag: een belangrijke vazal, Reinaert, heeft zich aan de verschijningsplicht onttrokken. Al snel blijkt de reden hiervoor: vrijwel iedereen wil een officiële aanklacht tegen de vos indienen.
Zo'n hofdag had als belangrijkste doel de orde en vrede in het rijk te bevestigen en zo mogelijk te verstevigen. De koning presenteerde zich in zijn koninklijke waardigheid aan zijn onderdanen, zette het beleid voor de komende tijd uit en sprak recht. Zijn 'baronnen', de meest getrouwe vazallen, stonden hem bij de rechtszitting met raad en daad terzijde. Als dit officiële gedeelte naar tevredenheid was afgerond, werd er feest gevierd. Als zo'n hofdag goed verliep, strekte dat de koning tot eer en werd hem aan het einde door zijn vazallen lof toegezwaaid.
Maar zover is het nog niet, want vooralsnog ligt er een donkere schaduw over deze hofdag: een belangrijke vazal, Reinaert, heeft zich aan de verschijningsplicht onttrokken. Al snel blijkt de reden hiervoor: vrijwel iedereen wil een officiële aanklacht tegen de vos indienen.
